Antičko vino: Vinum asperum lene fieri - Blago vino

Rimska tradicionalna kuhinja III vek p.n.e.

Originalni tekst:
Vinum, asperum quod erit, lene et suave si voles facere, sic facito: de ervo farinam facito libras IIII et vini cyathos IIII conspargito sapa. Postea facito laterculos; sinito combibant noctem et diem. Postea commisceto cum eo vino in dolio et oblinito die LX; id vinum erit lene et suave et bono colore et bene odoratum.

Prevod:
Kako da dobijete blago vino: Od grahorice napraviti 4 libre (1309,8 g) brašna i dodati u 4 cyathusa (0,182 l) vina od kuvane sape. Nakon toga ostavite da odstoji i da se apsorbuje jedan dan i jednu noć. Nakon toga pomešajte ovo sa vinom u amfori (26,20 l), zapečatite i ostavite da odstoji 60 dana. Ovo vino će biti blago i ljupko i dobre boje i mirisa.

Sapa je prekuvani sirup šire.

Merne jedinice:
cyathus = 0,0455 l; 4 cyathus = 0,182 l
libra = 327,45g; 4 libra = 1309,8g
amphora = quadrantal = 8 congii =  26.20 l

De agricultura - 184g p.n.e
Marcus Porcius Cato (234g p.n.e. – 149g p.n.e.)





Grahorica (lat. Vicia sativa), je biljka iz porodice Fabaceae: mahunarke. Koristi se se kako za ishranu ljudi tako i kao krmna biljka za ishranu životinja. Ime potiče od latinske reči Vincire što znači vezati. Jestivi su mladi listovi kao i kuvane mahune i semenke. To je jednogodišnja ozima ili jara biljka, visoka do 1 m. Stabljika tanka i polegajuća, ali vrlo granata i u stanju da se sa viticama kači na druge biljke i tako izdigne. Tako je ova mahunarka ujedno i penjačica, kači se za ograde i drugi čvrst oslonac, ali kao korov i na stabljike žita. Inače je kulturna krmna biljka, ali se javlja kao divlja i samonikla na svim mestima, od livada do puteva i urbanih sredina. Niske temperature joj škode, što ograničava njeno rasprostranjenje, iako se javlja i do gorskih planinskih oblasti. Dobra je pčelinja paša. Sezona cvetanja je u junu i julu. Grahorice pozitivno reaguju na unošenje kalcijuma u zemljište, posebno na kiselijim zemljištima, a količine unešenog kalcijuma zavise od kiselosti zemljišta inače imaju i dobru sposobnost fiksacije azota iz vazduha. Grahorice se koriste za ishranu stoke u vidu: zelene krme, sena, senaže, silaže i kao dehidrirano stočno brašno, sadrže sve makronutrijente (ugljenohidrate, belančevine i masti), zatim vitamine, minerale i fitonutrijente (flavoniodi, lignani, fitosteroli).
Istorijski gledano, prve tragove korištenja grahorica u prehrani nalazimo u drevnim azijskim i maloazijskim kulturama, od Kine preko Indije do Mesopotamije. Na Sredozemlju su ih za prehranu podjednako koristili Egipćani, Grci i Rimljani, kao i stanovnici Iberijskog poluostrva.





Marko Porcije Katon Stariji, nazvan i Cenzor (lat. Marcus Porcius Cato Maior Censor, rođen 234. godine p. n. e. u Tuskulu, umro 149. god. p. n. e.) bio je rimski državnik i književnik u periodu srednje republike.
Kao vojni tribun borio se u drugom punskom ratu, a zatim započeo političku karijeru pod pokroviteljstvom Lucija Valerija Flaka, koji je bio impresioniran Katonovim moralnim načelima. Kao kvestor je boravio na Siciliji, a vraćajući se odatle na Sardiniji je sreo pesnika Enija i poveo ga sa sobom u Rim. Dužnost pretora obavljao je 198. godine p.n.e., a dužnost konzula 195. godine p.n.e.sa Valerijem Flakom kao kolegom. Nakon konzulata kao namesnik upravljao je provincijom Hispanijom, gde je postigao vojne uspehe za koje je nagrađen trijumfom. Tokom osamdesetih godina 2. veka p.n.e. Katon je često nastupao kao protivnik porodice Scipiona i njihovih nastojanja da osnaže grčki uticaj na rimsku kulturu. Ipak, prema antičkoj tradiciji, i sam Katon je na kraju naučio grčki jezik.
Katonovo delo O zemljoradnji (De agricultura), predstavlja najstariji sačuvani spomenik latinske književne proze. U delu se obrađuju vinogradarstvo, maslinarstvo, povrtarstvo i stočarstvo, s ciljem da se ukaže na to kako najlakše zaraditi, pri čemu se saveti zasnivaju na Katonovom vlastitom iskustvu i jednostavnim zdravorazumskim načelima kakav je npr. Katonov savet da roba treba prodati čim ostari. Ovo je delo značajno jer pruža dobar uvid u mentalitet rimske zemljoposedničke klase 2. veka p.n.e. Mada se zasniva na grčkim priručnicima o vođenju poljoprivrednih imanja, to delo odslikava mišljenje jednog senatora. Katon je zamislio imanje srednje veličine, od 200 jugera, na kojem se stalno nalazi 11 robova. Kao i inače kod Rimljana, upravljanje imanjem povereno je jednom robu, nadzorniku, kome pomaže njegova žena. Katon je, kao i kasniji pisci poljoprivrednih priručnika Varon i Lucije Junije Kolumela, pretpostavio ekonomsku prednost robovske radne snage. Katon ne predlaže nikakvu novu tehniku upravljanja: njegovi su predlozi da se zarada maksimalizuje takvim zdravorazumskim sredstvima kao što je kupovina po jeftinoj ceni i prodaja po skupoj i kao što je savet da robove treba držati zaokupljene nekim poslom tokom cele godine.
Katonovo delo O zemljoradnji (De agricultura) je rasprava o poljoprivredi pisana 160 g.p.n.e. Ovo je jedini rad ovog autora koji je preživio kompletan.


Pročitajte više >>                                                                    << Vratite nazad