Antička kuhinja: Immindu-tum-mušen - Pečeni golub

Golub spada među prve pripitomljene životinjske vrste koji je tokom istorije imao višestruke namene. Prvi put se golub pominje na glinenim tablicama iz Mesopotamije pre 5000 godina. Golubovi su najpoznatiji kao pismonoše i glasnici i u tu svrhu su korišćeni još 3000-te g. p. n. e. u Sumeriji i Egiptu.
Golub je u sumerskoj mitologiji i religiji smatran simbolom materinstva i ženstvenosti, majka svih Sumera boginja Ištar se često prikazuje kako drži goluba. Postoje klinasti zapisi u sumerskom Epu o Gilgamešu, koji uključuje priču o velikom potopu i kako je golub odigrao ulogu glasnika.
Sumeri su poštovali golubove kao svetu pticu i glasnike bogova ali to je bila i jedna od omiljenih delikatesa na trpezi careva i ondašnje aristokratije. Samo ime recepta govori o čemu se radi; immindu u slobodnom prevodu sa sumerskog znači peći ili pečen, a reč tum-mušen znači golub.

U originalnom tekstu prevedenom sa vavilonske tablice nisu navedene tačne mere sastojaka niti dužina trajanja kuvanja, samim tim se ovaj recept možda i drugačije pripremao. Možda se koristio pečeni golub koji bi se prelio sosom koji bi se pripremio od ostalih namirnica u receptu ili bi to bila neka vrsta supe od jogurta i povrća koja bi se služila uz kuvanog ili pečenog goluba.
U originalnom tekstu prevedenom sa vavilonske tablice nisu navedene tačne mere sastojaka, količinu navedenih sastojaka sam proizvoljno odredio.

Originalni tekst preveden sa vavilonske tablice XXVI, recept broj 2:

Golub, so, voda, masnoća, sirće, griz, praziluk, beli luk, luk, tulipani, jogurt ili pavlaka i zelje.

Sastojci:
1 mladi golub
2 l hladne vode
100 g juneće masti
1 kašika vinskog sirćeta
1 kašika griza
1 manji praziluk, sitno iseckan
1 kašika belog luka, sitno iseckan
1 glavica crnog luka, sitno seckano
1 lukovica lale, sitno seckano
1 kašika vlašca, sitno seckano
1 čaša jogurta ili pavlake
so

Priprema:
Goluba očistiti, oprati i usoliti iznutra i spolja i staviti u lonac sa hladnom vodom u koju je dodata mast. Pomešajte praziluk, crni luk, beli luk, vlašac, lukovicu lale, griz i jogurt ili pavlaku i dok se voda kuva, dodajte mešavinu u lonac. Kada je golub skuvan i meso omekšalo izvadite ga iz lonca i stavite na stranu.
Kada je meso goluba dovoljno hladno, premažite ga sirćetom, a zatim utrljajte sa belim lukom i zeljem (vlašac). Goluba zatim staviti da se peče na visokoj temperaturi ili preko veoma velikog plamena (flambirati). Pečeni golub se servira sa sosom iz lonca.





Meso goluba ubraja se u meso peradi i sadrži: 17,5% proteina, 7,5% masti, 50 %-78 % vode, 1,3% minerala i 22,6% belančevina, a energetska vrednost je 139 kcal na 100 g mesa. Antički doktori su znali vrednost mesa goluba i često su ga predlagali kao dijetalnu hranu za bolesne ljude kao i za ishranu kod oporavka teskih bolesnika, kod iscrpljenosti i za ishranu slabe i bolesne dece.
Smatra se da je Mesopotamija bila centar uzgoja golubova koji se, razvojem trgovine, počeo širiti na ostale države. Golubi su se koristili i u Persiji, gde je razvijena veština treniranja ptica. Golubovi su bili posebno pogodni za slanje poruka i sitnijih stvarčica, jer su umeli da se vrate kući i kada ih vlasnik odnese na udaljenu lokaciju. Postoje opisi goluba iz Mesopotamije starih 6000 godina, a u Indiji su pronađene figure golubova stare 5000 godina.
U skoro svim svetskim mitologijama i religijama, golub je smatran simbolom sklada, mira i ljubavi.
U egipatskoj mitologiji i religiji golub je predstavljao simbol nevinosti. Jedan od najstarijih zapisa postoji iz četvrte egipatske dinastije, pre otprilike 4000 godina, kada se golub nalazio na jelovniku faraona. U Egiptu su, u vreme faraona Džosera, koji je živeo između 2668 i 2649. g. p. n. e., osnovali redovnu liniju za slanje poruka. U grobnici faraona Ramzesa II (1324 – 1258. g. p. n. e.) su pronašli crteže koji su upućivali na gajenje golubova pismonoša. Prilikom iskopavanja faraonskih grobnica pronađeni su mumificirani golubovi koji su trebali faraonu da posluže kao glasnici prilikom putovanja u nebo. Iz Egipta se uzgoj domaćeg goluba širio na ostale poznate civilizacije. Poznato je da su se Grci i Rimljani počeli rano baviti uzgojem goluba.
Pretpostavlja se da su prvi golubovi u Grčku stigli preko Persijanaca u V veku p. n. e. tako da su ih i učesnici olimpijskih igara koristili za slanje dobrih vesti, kao što su ih kasnije i Rimljani koristili za slanje poruka o gladijatorskim borbama.
U grčko-rimskoj mitologiji golub je simbol ljubavi i obnove. Tako su grčka boginja ljubavi Afrodita i rimska boginja ljubavi Venera predstavljane sa golubovima. Rimski pesnik Vergilije piše o tome kako su dva goluba vodila Eneja dolinom u čijim dubinama je rasla zlatna grana na ostrvu hrastova, poznatim kao sveti hrastovi. Golubovi su sišli sa drveta, odakle su uperili treperavi sjaj zlata. Navodi se i da je golubica u staroj Grčkoj povezivana sa skladom i njegovim simbolom, brojem osam i služila pri određivanju povoljnih predznaka i proricanja u Dodonskoj šumi. Feničani su povezavali goluba sa Astartom, boginjom ljubavi i plodnosti.
U Bibliji se opisuje jedno od najranijih poznatih korišćenja goluba kao glasnika. Noje je poslao goluba iz kovčega nekoliko puta da vidi da li je potop završen, a kada se golub vratio sa grančicom masline u kljunu pokazao je Noju da su vode počele da se povlače.
Po hrišćanskom učenju, za vreme Hristovog krštenja na nebu se pojavio Sveti duh u vidu belog goluba. Taj dan u srpskom narodu poznat je kao Bogojavljenje.


Pročitajte više >>                                                            << Vratite nazad